Mediarecht  

Hof Den Haag 28 mei 2024, IEF 22061, IT 4553; ECLI:NL:GHDHA:2024:810 (Zembla tegen GIB). Zembla, een programma van omroep BNNVARA, heeft in tv-uitzendingen en andere publicaties kritisch bericht over het storten van granuliet in natuurplassen. GIB is de producent van dit granuliet en meent dat Zembla met de uitlatingen onrechtmatig jegens haar heeft gehandeld, aangezien haar reputatie hierdoor geschaad is. In eerste aanleg oordeelde de rechter dat Zembla inderdaad met een bepaalde uitlating onrechtmatig handelde en veroordeelde hij haar tot een schadevergoeding [zie IEF 20936]. In dit hoger beroep vordert Zembla dat de vorderingen van GIB alsnog worden afgewezen. Ook GIB is in hoger beroep gekomen en eist dat al haar vorderingen worden toegewezen. Volgens GIB heeft Zembla onrechtmatig gehandeld door GIB ten onrechte te beschuldigen van illegaal handelen. Het gaat hierbij niet alleen om expliciete beschuldigingen, maar ook om de impliciete wijze waarop Zembla de indruk wekt dat GIB als producent van granuliet illegaal handelt. Meer specifiek gaat het erom dat in de uitlatingen van Zembla drie beschuldigingen terugkomen: (i) granuliet zou (door GIB) ten onrechte als grond worden gekwalificeerd en/of (ii) GIB zou een ongeldig (vals) productcertificaat gebruiken en/of (iii) granuliet zou schadelijk zijn voor mens en milieu. Zembla betwist de onrechtmatigheid van de uitingen en stelt dat zij als onderzoeksjournalistiek programma kritisch en waarschuwend moet kunnen zijn over eventuele misstanden die de samenleving raken.

Rb. Midden-Nederland 24 april 2024, IEF 22030, IT 4545; C/16/5610158 / HA ZA 23-508 (Eiser tegen gedaagde). Eiser is een schildersbedrijf. Het televisieprogramma ‘Radar’ van AVROTROS heeft een reportage gewijd aan eiser. Gedaagde heeft meegewerkt aan de reportage. De strekking van deze reportage is dat eiser bij gedaagde (en anderen) met opzet te weinig zou offreren om vervolgens meerwerk in rekening te brengen. De opmerkingen die gedaagde heeft gemaakt in de uitzending zijn volgens eiser onrechtmatig. Ook zou gedaagde onrechtmatig gehandeld hebben door de journalisten van Radar niet volledig geïnformeerd te hebben. Eiser stelt schade te hebben geleden en klanten te hebben verloren door het handelen van gedaagde. Zij vordert schadevergoeding.

Hof Amsterdam 23 april 2024, IT 4536, IEF 22008; ECLI:NL:GHAMS:2024:1036 (NRC c.s. tegen geïntimeerde). Geïntimeerde was in de periode van 1999 tot 2005 werkzaam als wethouder en van 2005 tot 2023 Tweede Kamerlid. NRC en De Limburger hebben in hun krant en op hun website artikelen geplaatst over een grondtransactie en een vergunning voor het bouwen van een woning, waarbij geïntimeerde zou zijn bevoordeeld. Geïntimeerde bestrijdt dat hij is bevoordeeld en vraagt een verklaring voor recht dat de beschuldiging onrechtmatig is, een bevel de beschuldiging niet meer te uiten, rectificatie en een schadevergoeding. NRC c.s. betwist dit en stelt dat zij zeer zorgvuldig onderzoek gedaan heeft en dat de uitingen die voorliggen voldoende steun in de feiten vinden. Zij voert aan dat er sprake is van belangenverstrengeling van overheidsfunctionarissen en dat nu juist een actueel onderwerp van het publieke debat is.

Rb. Overijssel 3 april 2024, IT 4523, IEF 21991; ECLI:NL:RBOVE:2024:1813 (Eiseres tegen verweersters). Eiseres is via een bericht op een website (zie citaat) beschuldigd van banden met en financiering van Hezbollah, een organisatie die als terroristisch wordt gezien. Zij bestrijdt deze beschuldigingen en wenst verwijdering van deze berichten. In onderhavige zaak vordert zij als voorlopige voorziening verstrekking van de NAW-gegevens van de houder van de websites en gebruiker van de Twitter- en Facebookaccounts waarop deze beschuldiging is geuit dan wel te zien is, op straffe van een dwangsom. Verder wil eiseres de nu nog onbekende derden die de beschuldiging verspreiden, in rechte betrekken. Eiseres betrekt in haar vorderingen Versio, Realtime Register, Twitter NL, TIC, Facebook NL en Meta.

HvJ EU Conclusie A-G 8 februari 2024, IEF 21969, IEFbe 3726; ECLI:EU:C:2024:127 (Real Madrid Club de Fútbol). De uitgave van de krant Le Monde uit 2006 bevatte een stuk dat de voetbalclub Real Madrid geassocieerd zou hebben met Dr Fuentès, hoofd van een bloeddopingnetwerk in de wielerwereld. De krant beweerde dat de voetbalclub gebruikmaakte van de diensten van dr Fuentès. De Spaanse rechtbank was van oordeel dat het artikel lasterlijk en schadelijk was voor de voetbalclub en heeft het krantenbedrijf Société Éditrice du Monde veroordeeld tot het betalen van een boete van €390.000,- en dat bedrijf en zijn journalist, hoofdelijk, een boete van €33.000,- betalen. Real Madrid heeft in Frankrijk om tenuitvoerlegging van die Spaanse vonnissen verzocht, maar in 2020 heeft de Franse rechter in tweede aanleg (cour d’appel de Paris) de vordering afgewezen met oog op de openbare orde en persvrijheid. De verwijzende rechter heeft aan de hand hiervan prejudiciële vragen gesteld [zie IEF 21154].

Rb. Amsterdam 20 maart 2024, IEF 21973; C/13/732858/HA ZA 23-402 (Eiser tegen Automattic). Eiser en zijn familie worden al enkele jaren bedreigd. Sinds januari 2021 worden ernstige beschuldigingen en bedreigende uitlatingen jegens hem gedaan, onder meer via een blog gehost door Automattic op Wordpress.com. Voldoende aannemelijk is dat eiser hierdoor al geruime tijd zowel zakelijk als privé ernstige reputatie- en financiële schade lijdt. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter diende Automattic aan de onrechtmatige situatie een eind te maken door de blog in zijn geheel te verwijderen [IEF 20664]. Automattic deed dit echter niet. Daarom eiste eiser een boete. Automattic weigerde en stelde dat het vonnis niet op de juiste manier was betekend door eiser (de argumenten waren gebaseerd op de regels van de burgerlijke rechtsvordering van de Californische wet) en dat de rechtbank niet bevoegd was. De rechtbank heeft in haar tussenvonnis zich bevoegd verklaard [IEF 21648]. In onderhavige uitspraak oordeelt de rechtbank dat artikel 55 Rv van toepassing is en dat de veroordelende uitspraak dus wel als betekend aangemerkt kan worden. Dit leidt tot het oordeel dat Automattic dwangsommen van 200.000 EUR heeft verbeurd. 

Hof Amsterdam 26 maart 2024, IT 4527, IEF 21972, RB 3830; 200.316.164/01 (Jort Kelder tegen Google). Zie primair ook het eerste vonnis in deze zaak: [IEF 20723]. De afgelopen jaren zijn verschillende advertenties verschenen op Google met daarin een afbeelding van Jort Kelder. Het gaat primair om advertenties waarin consumenten verleid worden tot het investeren in bitcoins en andere cryptovaluta. Wanneer consumenten op deze advertenties klikten, kwamen ze vervolgens terecht op “scam-websites”. Kelder voert aan dat Google te weinig heeft gedaan om de nepadvertenties met gebruik van zijn portret en naam te verwijderen. De rechtbank oordeelde dat dit niet het geval was en benadrukte, net zoals in het geval van Twitter [IEF 20722], dat de partij achter de advertenties dient te worden aangesproken. Het hof gaat niet mee in dit oordeel van de rechtbank.

Rb. Rotterdam 6 maart 2024, IEF 21941, IT 4492; ECLI:NL:RBROT:2024:1770 (de President tegen gedaagden). De president van Suriname (eiser) is afgebeeld op de voorkant en pagina 11 (onder het kopje “de hoofdrolspelers”) van een boek over corruptie in regeringskringen en door bekende personen. Het boek is geschreven door gedaagde en gepubliceerd door de vrouw van gedaagde (hierna samen: gedaagden). De geschetste context in het boek zou ten onrechte de suggestie wekken dat de president corrupt zou zijn, aldus de president. De president vordert onder meer een publicatieverbod. De voorzieningenrechter acht de president ontvankelijk wegens zijn spoedeisend belang bij de publicatie van de nieuwe druk. Naar het oordeel van de voorzieningenrechter is het onderwerp van betreffend boek van algemeen belang. Gezien het bestaan van dit belang bestaat er ook een hoog niveau van journalistieke vrijheid. De president moet onder omstandigheden gedogen dat zijn portret wordt gebruikt voor dergelijke onderwerpen. Het gebruik van zijn portret kan zodoende niet aangemerkt worden als onnodig diffamerend en daarmee buitensporig. Van ongerechtvaardigde inbreuk op het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer van de president is dus geen sprake; de vordering wordt afgewezen.

Rb. Midden Nederland 6 maart 2024, IEF 21929, IT 4487; ECLI:NL:RBMNE:2024:1315 (HEM tegen Avrotros). Het tv-programma Radar heeft meermaals aandacht besteed aan Allround Hollands Energie B.V., ook bekend als Hollandse Energie Maatschappij of HEM, onder andere via online nieuwsberichten en drie uitzendingen. In onderhavige procedure staan twee uitzendingen en vier nieuwsberichten centraal. Aanleiding voor de publicaties zijn de meer dan 200 klachten die de redactie ontvangt. Die klachten hebben onder meer betrekking op het niet verstrekken van essentiële informatie, het hanteren van enorm hoge opzegboetes, het verstrekken van onjuiste informatie, het hanteren van verschillende versies van een contract, de onbereikbaarheid van de klantenservice, de agressieve bejegening, het niet terugbetalen van te veel betaalde voorschotten en het fors verhogen van voorschotbedragen bij een contract met een vast tarief. HEM vindt de publicaties van AVROTROS onrechtmatig en vordert onder andere verwijdering en een rectificatie. De rechtbank oordeelt dat geen sprake is van onrechtmatige publicaties en wijst de vorderingen af. 

Hof Amsterdam 29 januari 2024, IEF 21920; ECLI:NL:GHAMS:2024:428 (NVJ c.s. tegen verweerder). Het Algemeen Dagblad (AD) is in onderhavige zaak van plan een artikel te publiceren en hierbij gebruik te maken van opnamen die Peter R. de Vries vermoedelijk in het geheim heeft gemaakt. De opnames zijn van personen die op basis van de Advocatenwet en de Gedragsregels voor de advocatuur een geheimhoudingsplicht hebben. Eiser vordert een algemeen verbod om de opnamen openbaar te maken. De vordering is door de rechter in eerste aanleg toegewezen. Het hof gaat hier niet mee in en legt een verbod op openbaarmaking van slechts één onderdeel. Van betreffend onderdeel vindt het hof het voldoende aannemelijk dat publicatie van deze gegevens mogelijk ernstige risico's voor de veiligheid van Royce de Vries met zich kunnen meebrengen die niet opwegen tegen het belang van de vrijheid van meningsuiting. Voor de openbaarmaking van de overige onderdelen geldt – met inachtneming van de persvrijheid, het maatschappelijk belang en onvoldoende concrete vrees voor extra risico’s – geen verbod.