Mediarecht  

Rechtbank Amsterdam 6 juni 2018, IEF 17807; ECLI:NL:RBAMS:2018:3957 (Handelaar gestolen bromfietssloten) Mediarecht. In een deelgeschil is geoordeeld dat SBS onrechtmatig heeft gehandeld door eiser in het programma “Undercover in Nederland” in beeld te brengen als handelaar in gestolen bromfietssloten, zonder wederhoor toe te passen en dat SBS aansprakelijk is voor de daardoor geleden schade. Dit is een bindende eindbeslissing, de argumenten die in dit geding worden aangevoerd om op die beslissing terug te komen worden verworpen. Vervolgens is de vraag aan de orde welke schade toerekenbaar is in de zin van art. 6:98 BW. Daarbij gaat de rechtbank uit van een betrekkelijk geringe verwijtbaarheid en de schending van een gewone zorgvuldigheidsnorm. De gestelde schade is grotendeels niet het redelijkerwijs te verwachte gevolg van de onrechtmatige publicatie en wordt daarom afgewezen. De rechtbank acht de zaak onvoldoende vergelijkbaar met zaken waarin letselschade ook werd toegerekend als het een weinig voorzienbaar gevolg betrof, samenhangend met een bijzondere psychische gesteldheid (HR 8 februari 1985, NJ 1986/137 (renteneurose) en HR 1 juli 1993, NJ 1993/667). De rechtbank wijst wel een vergoeding toe voor de aantasting van eer en goede naam.

EHRM 9 mei 2018, IEF 17775; IEFbe 2610; Application no. 52273/07 (Stomakhin tegen Rusland) Mediarecht. Vrijheid van meningsuiting. Uit het persbericht: Stomakhin heeft de Russische nationaliteit en woont in Rusland. Hij was de redacteur en uitgever van een maandelijks nieuwsblad tussen 2000 en 2004. De artikelen die hij schreef in het nieuwsblad gingen voornamelijk over de oorlog in Tsjetsjenië. In 2006 werd Stomakhin op basis van de door hem geschreven artikelen veroordeeld voor het aanzetten tot haat en rechtvaardiging van terrorisme en geweld. Hem werd een gevangenisstraf van vijf jaar en een verbod op de uitoefening van journalistiek van drie jaar opgelegd. Hij heeft de complete straf uitgezeten en werd vrijgelaten in maart 2011. Het EHRM constateert dat sommige artikelen de grenzen van acceptabele kritiek hebben overschreden en dat dit neerkwam op oproepen tot geweld en de rechtvaardiging van terrorisme. Andere uitspraken lagen echter binnen aanvaardbare grenzen van kritiek. Over het geheel genomen was er geen dringende maatschappelijke behoefte om de rechten van Stomakhin te beperken door hem voor sommige van zijn opmerkingen te straffen. Bovendien zijn door de hoogte van de straf zijn rechten geschonden. Er heeft een schending van artikel 10 EVRM plaatsgevonden. Het EHRM drong er bij de regeringen op aan voorzichtig te zijn bij het overwegen wat hate speech was en wat kritiek was op de autoriteiten.

Vzr. Rechtbank Amsterdam 15 juni 2018, IEF 17773; ECLI:NL:RBAMS:2018:4056 (recensent tegen Stichting Nationale Opera & Ballet) Mediarecht. De Nationale Opera hoeft een recensent niet langer te voorzien van vrijkaarten of hem uit te nodigen voor besloten bijeenkomsten. De recensent kreeg – op zijn verzoek – vrijkaarten. De Opera is daarmee gestopt nadat hij in Het Parool een kritisch artikel over de programmering van de Opera had geschreven. De Opera gaf als reden hiervoor dat zij de recensent niet langer serieus nam als journalist vanwege zijn activistische houding. De recensent stelt zich op het standpunt dat de beslissing van de Nationale Opera om hem niet langer uit te nodigen voor de persbijeenkomsten en hem niet langer persvrijkaarten voor haar voorstellingen te verstrekken, neerkomt op censuur en een schending oplevert van zijn grondrecht op vrijheid van meningsuiting en vrije nieuwsgaring, verankerd in artikel 7 van de Grondwet en artikel 10 van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM).  Het belang van de voor- en nazit lijkt vanuit journalistiek oogpunt beperkt te zijn, informatie is ook langs andere weg te verkrijgen.

Vzr. Rechtbank Noord-Nederland 15 juni 2018, IEF 17772; ECLI:NL:RBNNE:2018:2252 (Huurstunt tegen NDC-Sikkom.nl) Mediarecht. Onrechtmatige publicaties. Huurtstunt is een website waarop dagelijks huurwoningadvertenties worden geplaatst. Indien een woningzoekende echter wil reageren op advertenties, moet een maandelijks betaald premiumaccount worden afgesloten. Sikkom heeft voorafgaand aan de publicatie veel klachten ontvangen. Een journalist bij Sikkom publiceert een artikel "(...) : samen op boevenpad om studenten dubbel te verneuken". Er is nader onderzoek nodig, voor de beantwoording van de vraag of in hoeverre de beschuldiging van Sikkom ongegrond is, waarvoor een kort geding zich niet leent. Er kan niet met voldoende mate van zekerheid worden vastgesteld dat de beschuldiging in het artikel op onjuistheden berust (net zo min als kan worden vastgesteld dat de beschuldiging juist is). Vordering wordt afgewezen.

Rechtbank Amsterdam 6 juni 2018, IEF 17751 (X tegen SBS Broadcasting) Mediarecht. SBS heeft op 9 oktober 2016 een aflevering van Undercover uitgezonden gewijd aan polygame huwelijken in Nederland. Insteek was de aanname dat imams in Nederland dergelijke huwelijken ondanks het verbod toch inzegenen. In de uitzending werd aandacht besteed aan het contact tussen Mohammed en Bouchra. Bouchra was in werkelijkheid een medewerkster van Undercover. Zij zocht voor het programma een al getrouwde man die bereid was een (islamitisch) huwelijk (een nikah) met haar aan te gaan. Vervolgens werd een bezoek gebracht aan een moskee. Met behulp van een verborgen camera werd een gesprek tussen X, Bouchra en Mohammed. Op de beelden is X herkenbaar, ookal wordt zijn naam niet genoemd. X stelt onder andere dat SBS onrechtmatig jegens hem heeft gehandeld. Er zijn echter voldoende rechtvaardigingen voor de wijze waarop en de methode waarmee SBS X in beeld heeft gebracht. Gelet op zijn positie moet X in het kader van het onderhavige onderwerp als publiek figuur worden aangemerkt. SBS is binnen de toelaatbare grenzen gebleven door de inbreuk op X’s privacy te beperken tot datgene wat met zijn positie in de moskee en zijn handelen als imam bij het meewerken aan nikahs als in de uitzending besproken verband houdt. SBS heeft niet onrechtmatig gehandeld en de vorderingen worden afgewezen.

Vzr. Rechtbank Den Haag 17 mei 2018, IEF 17723; LS&R 1616; ECLI:NL:RBDHA:2018:5798 (cosmetisch arts tegen beautysalon) Mediarecht. Samenwerking tussen cosmetisch chirurg en beautysalon geëindigd na geschil over klantenbestand. Saloneigenaar heeft beschuldigingen geuit aan adres van cosmetisch chirurg op website en via nieuwsbrief. Beschuldigingen vinden geen dan wel onvoldoende steun in feitenmateriaal en zijn zeer schadelijk voor reputatie cosmetisch arts. Verbod uiten beschuldigingen en verplichting tot rectificatie via nieuwsbrief en op website.

Vrz. Rechtbank Midden-Nederland 9 mei 2018, IEF 17715 (Stichting NTR tegen Gedaagde) Mediarecht. Op 14 mei 2011 heeft NTR een documentaire uitgezonden, waarin onder meer de profielfoto van Gedaagde van zijn, toen nog bestaande, Hyves-account een paar seconden deels afgeblokt is getoond. In de documentaire wordt Gedaagde beschuldigd van ernstige strafbare feiten, zoals bedreiging met een mes en aanzetten tot prostitutie. De voorzieningenrechter heeft op 24 november 2011 NTR verboden de documentaire verder openbaar te maken, zolang de foto van Gedaagde daarin wordt vertoond. NTR heeft de documentaire daags na het vonnis van het internet verwijderd en betwist dat zij achter de verdere openbaarmaking van de documentaire zit. Met deze betwisting strookt dat de documentaire is geüpload op sociale media-kanalen door gebruikers Y en StopLoverboys en op de webshop van Y te koop aan is geboden. Bovendien is de versie die online staat niet dezelfde versie als die NTR heeft uitgezonden. Verder heeft NTR niet de plicht om te voorkomen dat de documentaire door derden openbaar wordt gemaakt. Dit alles kan niet tot het voorshands oordeel leiden dat NTR geen uitvoering heeft gegeven uit de veroordeling uit het vonnis. NTR heeft geen dwangsommen verbeurd.

Voorz. NL Rechtbank van Koophandel Brussel 12 april 2018, IEF 17718; IEFbe 2576(The Damn Pérignon Collection) Merkenrecht. Vrijheid van meningsuiting. Vragen aan Benelux Gerechtshof. Een kunstenaar gebruikt het teken 'Damn Pérignon' in kunst. Het gebruik van de gewraakte tekens voor kleding trekt ongerechtvaardigd voordeel uit de bekendheid van de Dom Pérignon merken. Verweerster buit het imago van chique en vintage uit dat verbonden is met deze merken, en eigent zich het recht toe van de merkhouder om te bepalen met welke ondernemingen zij samenwerkt in het kader van marketing of sponsoring.

Het gebruik van het teken “Damn Pérignon” is bovendien schadelijk voor de reputatie. Het gebruik van scheldwoorden en de ‘boudoir’ context van promotie daarvan heeft een negatieve invloed op het imago van kwaliteit, luxe, vintage en traditie waarvoor de Dom Pérignon merken garant willen staan.

Gerecht in EA van Aruba 2 mei 2018, IEF 17710 ; ECLI:NL:OGEAA:2018:256 (manager afvalinzameling tegen VOF) Rectificatie, vrijheid van meningsuiting minder zwaar dan het recht bescherming van eer en goede naam. Het gewraakte artikel betreft de publicatie van een verklaring van een grote groep werknemers van Serlimar, waarin zij verneemde misstanden bij Serlimar aan de kaak stellen en ten aanzien van die misstanden opheldering vragen aan de Minister van Infrastructuur en Milieu. De uitlatingen suggereren onder meer dat eiser, die thans een hoge managersfunctie bij Serlimar vervult, in het verleden via een derde persoon een contract is aangegaan met Serlimar voor het wassen van trucks voor een vergoeding van zevenduizend florin per maand.

Voor zover gedaagde heeft bedoeld om te betogen dat zij alleen de mening van de werknemers van Serlimar heeft gepubliceerd, slaagt dit verweer niet. Gedaagde heeft een eigen verantwoordelijkheid met betrekking tot haar publicaties en kan zich niet verschuilen achter (uitlatingen van) derden, als deze ernstige beschuldigingen bevatten die niet op feitelijk juiste informatie zijn gebaseerd en schade kunnen toebrengen aan iemands reputatie. In de publicatie is onvoldoende afstand genomen van de uitlatingen van de werknemers en tijdens de mondelinge behandeling ook blijk van heeft gegeven achter de uitlatingen te staan. De uitlatingen hadden op hun feitelijke juistheid moeten worden onderzocht. Rectificatie wordt bevolen.

EHRM 27 februari 2018, IEF 17709; IEFbe 2574; application no. 1085/10 (Guja tegen Moldavië 2) Mediarecht. Klokkenluiders kunnen bescherming ontlenen aan de vrijheid van meningsuiting (artikel 10 EVRM). Het standaard-arrest van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) hierover is het Guja-arrest uit 2008. Deze zaak draaide om Iacob Guja, een ambtenaar in Moldavië die twee opzienbarende brieven had gelekt naar de media waaruit bleek dat vanuit de regering druk was uitgeoefend op het OM op strafzaken stop te zetten. Guja werd daarop ontslagen, wat naar het oordeel van het EHRM een schending van artikel 10 EVRM opleverde. Guja werd daarop weer in dienst genomen, maar kort daarop wéér ontslagen. Hij wendde zich wederom tot het EHRM, dat ook nu weer oordeelt dat zijn rechten onder artikel 10 EVRM zijn geschonden.