Naburige rechten  

Rb. Den Haag 3 september 2025, IEF 22886, Zaaknummer: C/09/533 129 / HA ZA 17-567 (Sena tegen VCR). De vraag die in het geding centraal staat is: welke billijke vergoeding bij NVCR aangesloten landelijke commerciële radiostations (NVCR c.s., Classic FM vof en Classic FM BV), op grond van artikel 7 Wnr, voor het openbaar maken van een voor commerciële doeleinden uitgebracht fonograrn of reproductie daarvan zonder toestemming van de producent en de uitvoerend kunstenaar of hun rechtverkrijgenden, moeten betalen aan Sena, een collectieve beheersorganisatie, die is belast met de inning en verdeling van die vergoeding. In het tussenvonnis van 20 oktokber 2021 heeft de rechtbank de geschillencommissie om advies gevraagd [IEF 20311]. De Geschillencommissie Auteursrecht wordt gevraagd een onderzoek in te stellen en antwoord te geven op bepaalde vragen [IEF 20555]. In het deskundigenbericht van 8 juni 2023 heeft de Geschillencommissie hier antwoord op gegeven. Sena kon zich vinden in deze antwoorden. Echter, NVCR was het hier niet mee eens. NVCR betoogt dat dit deskundigenbericht terzijde moet worden gelegd nu de leden en niet financieel en economisch deskundig zijn en niet onpartijdig en onafhankelijk. Volgens de rechtbank had NVCR deze bezwaren veel eerder aan de orde kunnen stellen en gaat aan deze bezwaren voorbij. NVCR betoogt daarna dat de Geschillencommissie niet (volledig) gevolg heeft gegeven aan de door de rechtbank verstrekte opdracht (r.o. 2.16). De rechtbank benadrukt dat een deskundige wordt ingeschakeld wegens de deskundigheid en daardoor ook enige mate van vrijheid geniet bij het uitvoeren van de opdracht (r.o. 2.17.2). De rechtbank komt tot het oordeel dat niet kan worden gezegd dat de Geschillencommissie de opdracht van de rechtbank niet dan wel onvoldoende heeft gerespecteerd (r.o. 2.17.7). 

Rb. Amsterdam 23 juli 2025, IEF 22875; C/13/759630; C/13/758723 (Modern Entertainment B.V tegen gedaagde). De rechtbank behandelt twee gevoegde procedures tussen ME en gedaagde. In zaak A staat de vraag centraal wie rechthebbende is van de naburige rechten op de zogenoemde HH-catalogus; in zaak B gaat het om de rechtmatigheid van uitlatingen die gedaagde heeft gedaan over ME en haar bestuurders. Eerder oordeelde de rechtbank in een incident dat zij in zaak A slechts gedeeltelijk, en in zaak B volledig bevoegd was [zie IEF 22524]. In zaak A baseert ME al haar vorderingen op het uitgangspunt dat zij rechthebbende is op de HH-catalogus. Zij beroept zich op een keten van overdrachten vanaf Showtime, via TMS/TMG en andere schakels, uiteindelijk naar ME. Gedaagde betwist deze chain of title en wijst onder meer op een eerdere overdracht aan een derde partij, op tegenstrijdige contractversies, op verklaringen en e-mails waaruit gedeeld eigendom zou blijken, en op het feit dat TMG de exploitatie na de vermeende overdracht heeft voortgezet. Ook verwijst hij naar Noorse procedures waarin TMG onvoldoende rechthebbende bleek. ME stelt daartegenover dat sprake was van een tijdelijke licentie, dat bepaalde stukken contractueel te verklaren zijn, en dat sommige documenten vals zouden zijn, maar onderbouwt dit niet. De rechtbank overweegt dat overdracht van naburige rechten slechts kan plaatsvinden bij akte en dat ME als professionele partij haar chain of title beter had moeten staven. De betwisting door gedaagde roept serieuze vragen op over authenticiteit en rechtsgeldigheid; de reactie van ME versterkt deze twijfel. Daarmee is niet komen vast te staan dat ME rechthebbende is. Omdat al haar vorderingen waaronder staking van exploitatie, verklaring voor recht, schadevergoeding en opgave van inkomsten hierop steunen, worden deze afgewezen. Het eerdere verstekvonnis wordt vernietigd. ME wordt veroordeeld in de volledige proceskosten.

Rb. Limburg, 6 augustus 2025, IEF 22859; ECLI:NL:RBLIM:2025:7931 (Horeca Nederland tegen gedaagde 1). Horeca Nederland vordert betaling van € 1.789,76, bestaande uit contributie en Buma/Sena-heffingen, van een voormalig lid. De onderneming is aanvankelijk een vof, ingeschreven voor Thaise catering, die zich bij Horeca Nederland aanmeldt. Na enkele maanden wordt de vof ontbonden; een van de vennoten zet het bedrijf voort als eenmanszaak, maar nu als massagesalon. Horeca Nederland blijft facturen sturen voor contributie en muziekrechten, deels zelfs voor perioden ná de ontbinding. De kantonrechter maakt onderscheid tussen beide fasen. Voor de periode ná 15 juli 2021 geldt dat de vof niet meer bestaat en de eenmanszaak een massagesalon drijft, zodat er geen horeca-activiteiten zijn waarop het lidmaatschap of muziekheffingen nog van toepassing kunnen zijn. Facturen die daarop zien missen een grondslag. Voor de periode vóór de ontbinding wordt evenmin toegewezen. Het aanmeldformulier vermeldt wel “mechanische achtergrondmuziek”, maar gedaagde betwist dat er muziek in de zaak werd afgespeeld en voert aan dat de onderneming uitsluitend een afhaal- en bezorgservice betrof. Horeca Nederland levert geen aanvullend bewijs dat er daadwerkelijk muziek werd ten gehore gebracht. Daarmee staat onvoldoende vast dat contributie of Buma/Sena-vergoedingen verschuldigd zijn.

Rb. Gelderland 30 juli 2025, IEF 22845; ECLI:NL:RBGEL:2025:6175 (Sena tegen gedaagde). De rechtbank oordeelt over een geschil tussen Sena, de organisatie die verantwoordelijk is voor de inning en verdeling van vergoedingen voor het gebruik van fonogrammen, en een horecaonderneming die een restaurant exploiteert. Volgens Sena is vastgesteld dat in het restaurant muziek werd afgespeeld, zonder dat daarvoor een licentie met haar is afgesloten. Op basis daarvan vordert Sena onder meer betaling van een geldbedrag, rente, buitengerechtelijke kosten en een verbod op het ten gehore brengen van fonogrammen in de bedrijfsruimte, op straffe van een dwangsom. De horecaonderneming voert aan dat het uitsluitend gaat om muziek die is gecomponeerd, geproduceerd en uitgevoerd door haar (indirect) bestuurder, speciaal voor gebruik in het eigen restaurant. Deze muziek is niet voor derden beschikbaar. Zij betwist dat daarmee sprake is van openbaarmaking van fonogrammen waarvoor een vergoeding aan Sena verschuldigd is. In reconventie vraagt zij de rechtbank te verklaren dat zij geen licentie hoeft af te sluiten met Sena zolang er geen muziek wordt afgespeeld, of als dat wel het geval is, het enkel muziek betreft van eigen productie en repertoire.

Rb. Limburg (kantonrechter) 16 juli 2025, ECLI:NL:RBLIM:2025:6795 (Buma en Sena tegen [gedaagde]). De Vereniging Buma en de Stichting ter Exploitatie van Naburige Rechten (hierna: Sena) vorderen betaling van vergoedingen wegens muziekgebruik in een Grieks restaurant, zonder dat daarvoor een geldige licentie is afgegeven. Buma int vergoedingen namens componisten en tekstdichters op grond van de Auteurswet; Sena is op grond van artikel 15 lid 1 Wet op de naburige rechten exclusief bevoegd tot inning van de billijke vergoeding voor openbaarmaking van commercieel uitgebrachte muziek. Gedaagde stelt sinds 2017 jaarlijks te hebben betaald aan de Belgische firma Eskeep, die hem zou hebben meegedeeld dat daarmee alles geregeld was. Het restaurant is sinds een brand in 2022 niet meer geëxploiteerd. Tijdens de mondelinge behandeling komen partijen tot een regeling: gedaagde betaalt €2.500 aan Buma en Sena, waarin hoofdsom, rente, incassokosten en proceskosten zijn begrepen. De kantonrechter acht de vorderingen niet onrechtmatig of ongegrond en neemt de afspraken op in het vonnis. De betaling is opeisbaar per 2 januari 2026.

Rb. Noord-Holland 11 juni 2025, IEF 22766, ECLI:NL:RBNHO:2025:6386 (SENA en BUMA tegen gedaagde). In deze zaak heeft een café-exploitant overeenkomsten gesloten met BUMA en SENA voor het openbaar maken van muziek in zijn horecagelegenheid. Op basis van deze overeenkomsten is de exploitant verplicht vergoedingen te betalen aan beide organisaties. Voor deze betalingen was een betalingsregeling getroffen, waarbij maandelijks een bedrag verschuldigd was. De exploitant heeft echter nagelaten om tijdig aan deze betalingsverplichting te voldoen. BUMA en SENA hebben daarop een procedure gestart bij de kantonrechter. Zij vorderen betaling van het resterende bedrag. Door deze wanprestatie is het volledige (restant)bedrag volgens hen opeisbaar geworden. Daarnaast maken zij aanspraak op wettelijke rente, buitengerechtelijke incassokosten en vergoeding van de proceskosten.

HvJ EU Conclusie A-G 17 juni 2025, IEF 22761, IEFbe 3926; ECLI:EU:C:2025:452 (CG en YN tegen Pelham). In Pelham II vraagt het Bundesgerichtshof (BGH) opnieuw prejudiciële uitleg aan het Hof van Justitie in het langlopende geschil tussen Kraftwerk en de producers Pelham en Haas. Centraal staat een twee seconden durende sample uit Metall auf Metall, zonder toestemming verwerkt in het nummer Nur mir (1997). In Pelham I oordeelde het Hof dat dergelijke samples vallen onder het reproductierecht van artikel 2(c) InfoSoc-richtlijn. Nu vraagt het BGH of sampling toch toelaatbaar kan onder de pastiche-uitzondering van artikel 5(3)(k), mede gelet op artistieke vrijheid in artikel 13 EU-Handvest. Deze vraag raakt aan bredere thema’s rond artistiek hergebruik en het evenwicht op auteursrecht en expressievrijheid, zeker in het licht van gebruikerspraktijken op platforms als Youtube en TikTok. Artikel 17(7)(b) CDSM-richtlijn, dat bepaalde vormen van user-generated content (UGC) als “pastiche” toestaat, speelt hierbij ook een rol. De centrale vragen zijn of ‘pastiche’ een vangnet voor artistiek hergebruik vormt, en of een subjectieve bedoeling vereist is of een objectief herkenbaar karakter volstaat.

Rechtbank Overijssel 11 juni 2025, IEF 22749; ECLI:NL:RBOVE:2025:3724 (SENA tegen gedaagde). SENA heeft met gedaagde in 2015 een doorlopende licentieovereenkomst gesloten voor het afspelen van muziek in haar eenmanszaak. Gedaagde heeft de facturen over de jaren 2016 tot en met 2023 volledig voldaan, maar weigert betaling voor het jaar 2024. SENA vordert betaling op basis van de doorlopende licentieovereenkomst. De kantonrechter oordeelt dat SENA terecht betaling vordert op grond van een bestaande overeenkomst. Hoewel gedaagde in haar verweer betwist een overeenkomst te hebben gesloten, volgt uit de overgelegde stukken dat de overeenkomst rechtsgeldig tot stand is gekomen, namelijk door de betalingsgeschiedenis en het door SENA gedane aanbod waarin staat dat betaling als aanvaarding van de overeenkomst geldt. Gedaagde heeft jarenlang betaald en de overeenkomst niet opgezegd. Voor zover gedaagde aanvullende verweren heeft aangevoerd, acht de kantonrechter deze grotendeels niet relevant of onvoldoende onderbouwd. Ook het verzoek om het vonnis niet uitvoerbaar bij voorraad te verklaren wordt afgewezen, nu zij geen zwaarwegend belang heeft gesteld dat zwaarder weegt dan het belang van SENA. Ten slotte is er geen aanleiding om SENA te veroordelen tot betaling van proceskosten aan gedaagde, nu de vordering rechtmatig is bevonden. Ook de overige verweren leiden niet tot een ander oordeel.

Rechtbank Overijssel 8 april 2025, IEF 22652; ECLI:NL:RBOVE:2025:2179 (Sena tegen gedaagden). Gedaagde exploiteert een Chinees restaurant waar zij muziek afspeelt zonder licentie van Sena. Op 27 maart 2024 heeft een relatiemanager namens Sena het restaurant van gedaagde bezocht en geconstateerd dat daar muziek werd afgespeeld. Naar aanleiding hiervan heeft Sena een factuur gestuurd met vervolgens drie aanmaningen. In deze zaak draait het om de vraag of gedaagde een billijke vergoeding aan Sena moet betalen voor het afspelen van muziek in haar restaurant. Sena vordert in een voorlopige voorziening een verbod voor het afspelen van de muziek gedurende het proces voor zover zij daar geen licentie voor heeft. In de hoofdzaak vordert Sena naast een verbod op het afspelen van muziek zonder licentie ook een vergoeding. De rechtbank wijst de vordering in de voorlopige voorziening af en beslist direct op de vordering in de hoofdzaak.

HvJ EU 14 november 2024, IEF 22389, IEFbe 3831; ECLI:EU:C:2024:951 (Reprobel tegen Copaco). Reprobel is een collectieve beheersorganisatie voor de rechten van auteurs en uitgevers die door de Belgische Staat is belast met de inning en verdeling van de vergoeding ter billijke compensatie van auteurs en uitgevers. Copaco weigert Reprobel de bedragen te betalen die zij verschuldigd is. Volgens Copaco heeft artikel 5, lid 2, onder a) en b), van richtlijn 2001/29 directe werking en kan het hierdoor worden ingeroepen tegen Reprobel, waardoor Copaco de bedragen niet hoeft te betalen. Als distributeur van IT-producten voor ondernemingen en consumenten verkoopt Copaco namelijk ook reproductieapparatuur, zoals fotokopieerapparaten en scanners. Tot eind 2016 was zij Reprobel om die reden forfaitaire vergoedingen verschuldigd voor de reproductie van door auteursrechten of naburige rechten beschermde werken. Reprobel betwist het standpunt van Copaco door erop te wijzen dat lidstaten zelf bevoegd zijn om deze bepalingen vast te stellen en de compensatie te bepalen. Daarnaast stelt Reprobel dat deze richtlijn niet van toepassing is op haar, omdat zij een privaatrechtelijke vereniging is. Hierdoor heeft de ondernemingsrechtbank Gent de behandeling van de zaak geschorst en het Hof van Justitie verzocht om een prejudiciële beslissing over deze vragen te nemen.