Auteursrecht  

IEF 1977

De inbreukmakende Illustrator

In aansluiting op dit bericht over de Belgische (auteursrecht-)zaak Marc Verhaegen tegen Studio Vandersteen: Vonnis en samenvatting door Joris Deene (Universiteit Gent / Advocaat balie Gent).

De arbeidsrechtbank te Antwerpen heeft op 18 april 2006 (rolnummer A.R. 379.184) uitspraak gedaan in een arbeids- en auteursrechtelijke procedure tussen striptekenaar Marc Verhaegen en Studio Vandersteen. Marc Verhaegen trad in 2002, in opvolging van Paul Geert, in dienst van Studio Vandersteen in de hoedanigheid van scenarioschrijver en tekenaar van de stripverhalen in de reeks ‘Suske en Wiske’.

Op 25 februari 2005 werd de arbeidsovereenkomst tussen Verhaegen en Studio Vandersteen met onmiddellijke ingang beëindigd. Op diezelfde dag verspreidde Studio Vandersteen een persbericht waarin ze een nieuw tekenteam voorstelde en waarin in niet mis te verstane bewoordingen aan Verhaegen een gebrek aan teamgeest en het onvermogen om in teamverband te functioneren verweten werd.

Auteursrecht. Studio Vandersteen stelde tijdens de procedure een tegenvordering in tegen Verhaegen wegens een inbreuk op zijn contractuele verplichtingen, o.m. vervat in artikel 8 van de arbeidsovereenkomst met betrekking tot de intellectuele eigendomsrechten. Dit artikel bepaalt onder meer dat de werknemer ermee instemt dat de resultaten van zijn arbeid, studie en opzoekingen toebehoren aan de werkgever en dat alle intellectuele rechten en in het bijzonder alle auteursrechten op integrale, definitieve en exclusieve wijze en in volledige eigendom aan de werkgever worden overgedragen op het geheel van het werk. De overeengekomen exclusiviteit houdt in dat de werknemer zich zal onthouden zijn werk zelf te exploiteren of op directe of indirecte wijze toe te staan dat derden deze zouden exploiteren op welke wijze dan ook.

Concreet verweet Studio Vandersteen dat door de heer Verhaegen publicaties werden verricht zonder dat hiervoor toestemming was verleend door de rechthebbende op de auteursrechten. Studio Vandersteen haalt drie argumenten aan:

1) Verhaegen zou zonder toestemming het door hem ontworpen idee voor het Suske en Wiske stripverhaal ‘Sulamith Schiff’, dat door Studio Vandersteen was afgewezen, naderhand herwerkt hebben tot het stripverhaal ‘Senne en Sanne: Rebecca R.’, dat door hem na het ontslag was uitgegeven. Aangezien noch de synopsis die het idee van het stripverhaal ‘Sulamith Schiff’ bevat, noch het door Verhaegen uitgegeven stripverhaal ‘Senne en Sanne: Rebecca R.’ aan de rechtbank was overgemaakt, kon de arbeidsrechtbank niet nagaan of er daadwerkelijk sprake was van een inbreuk op de arbeidsovereenkomst.

2) Het gebruik van de stripfiguur ‘Sanne’ in de reeks ‘Senne en Sanne’ zou nagenoeg identiek zijn aan de figuur van ‘Wiske’. De arbeidsrechtbank oordeelde dat de afbeeldingen van beide betrokken stripfiguren niet toelaat om te besluiten dat de figuur van Sanne gelijkenissen zou vertonen met de figuur van Wiske, laat staan dat beide figuren quasi identiek zouden zijn. De typische kentrekken van de figuur van Wiske (haarsnit, kledij e.d.) zijn volgens de rechtbank geenszins terug te vinden in de figuur van Sanne.

3) Verhaegen heeft een voorstudie van het stripverhaal ‘de formidabele fantast’ uit de reeks ‘Suske en Wiske’ laten publiceren in het Algemeen Dagblad van 4 maart 2005. De arbeidsrechtbank oordeelde dat Verhaegen hierdoor een inbreuk heeft gemaakt op artikel 8 van zijn arbeidsovereenkomst, artikel 5 (geheimhoudingsplicht) en artikel 6 (verplichting om bij beëindiging van de arbeidsovereenkomst alle documentatie, briefwisseling, verslagen e.d. aan de werkgever terug te geven). Het feit dat het gaat om een publicatie in Nederland betekent niet dat de Belgische arbeidsrechtbank niet bevoegd zou zijn om uitspraak te doen omtrent voormelde schending van de contractuele verplichtingen in het kader van de arbeidsovereenkomst. De arbeidsrechtbank kende Studio Vandersteen een morele schadevergoeding toe, voorlopig begroot op 1 € provisioneel.

Arbeidsrecht. Verhaegen startte een procedure op voor de arbeidsrechtbank en eiste een schadevergoeding wegens misbruik van ontslagrecht. Naar Belgisch recht kan een (bijkomende) schadevergoeding worden geëist wegens rechtsmisbruik indien bewezen wordt dat de benadeelde schade geleden heeft die verschilt van de wijze waarop die op forfaitaire wijze vergoed wordt door de opzeggingsvergoeding.

Het eerste argument van Verhaegen was dat het ontslag was doorgevoerd met onmiddellijke ingang, zonder enige vorm van overleg, zonder opgave van een reden en met miskenning van de wettelijke regels inzake opzegging. De arbeidsrechtbank antwoordde hierop dat het feit dat de arbeidsovereenkomst eenzijdig beëindigd wordt, zelfs met miskenning van de gewone beëindigingregels, toegelaten is, zolang de partij die ontslag geeft daarvan maar de financiële consequenties draagt. De wijze waarop het ontslag was gegeven door Studio Vandersteen kon volgens de rechters niet worden bestempeld als rechtsmisbruik.

Het tweede argument van Verhaegen was dat de reden voor het ontslag, die hij diende te vernemen via de media, niet met de werkelijkheid strookt. De arbeidsrechtbank oordeelde dat de onjuistheid van de door de werkgever voor het ontslag ingeroepen reden niet impliceert dat het ontslag aangetast is door rechtsmisbruik. In de huidige stand van de wetgeving is de werkgever er zelfs niet toe gehouden het gegeven ontslag te motiveren.

Het derde argument ten slotte van Verhaegen was dat Studio Vandersteen onmiddellijk na het ontslag een persbericht verspreid had waardoor zijn goede naam was geschaad. De arbeidsrechtbank volgde dit argument en kende Verhaegen bovenop de toegekende opzeggingsvergoeding een morele schadevergoeding toe van 7.500 €.

Lees het vonnis hier.

IEF 1975

Uitstel

Uitstel beantwoording kamervraag nr 2050609670 over de auteursrechtorganisaties.

Hierbij deel ik u mede namens de Minister van Justitie mee dat het vanwege nog lopend interdepartementaal overleg niet mogelijk is u binnen de gestelde termijn de vragen te beantwoorden van kamerleden Aptroot en Luchtenveld, die mij werden toegestuurd op 16maart 2006 onder nummer 2050609670 (eerder bericht hier). De beantwoording zal eind april plaatsvinden.

(w.g.) mevr. ir. C.E.G. van Gennip MBA
Staatssecretaris van Economische Zaken

IEF 1966

Maar dit gaat te ver

De Gelderlander bericht dat “VVD-Kamerlid Gert-Jan Oplaat, tevens voorzitter van de Markelose Oranjevereniging, vindt dat Buma ‘te ver gaat’ met het heffen van auteursrechten bij optredens van muziekkorpsen op Koninginnedag. Oplaat reageert daarmee op het conflict tussen de Goorse Oranjevereniging en de auteursrechtenorganisatie Buma, die dit jaar voor het eerst een aanslag heeft gestuurd voor een openlucht-optreden van harmonie-orkest Apollo op Koninginnedag.

(…) Oplaat kan zich de ergernis bij de Goorse Oranjevereniging goed voorstellen. ‘Het is goed dat er op auteursrechten wordt gelet, maar dit gaat te ver. Koninginnedagactiviteiten worden door vrijwilligers georganiseerd. Dan auteursrechten heffen op een optreden van een plaatselijk muziekkorps, gaat ten koste van het draagvlak’, weet Oplaat, als componist van het Brookduo zelf aangesloten bij Buma.

(…) De kwestie speelt overigens ook in Delden. Ook Delden is niet van de portemonnee te trekken. ‘Een principe-kwestie.’ De hoogte van de aanslag bedraagt circa 80 euro.” Lees hier meer.

IEF 1964

Stalen variatie

Rechtbank Arnhem, 23 maart 2006, LJN AW2870. Leoxx B.V. tegen J.K. B.V.

Leoxx beticht JK van auteursrechtinbreuk op haar stalenboeken. Leoxx en JK houden zich beiden bezig met de handel van projectvloerbedekking. Om vloerbedekking aan potentiele afnemers te kunnen presenteren gebruiken beide partijen stalenboeken.

Naar het oordeel van Leoxx komt aan haar stalenboeken auteursrechtelijke bescherming toe: "uniek in haar presentatiewijze, dat deze is uitgewerkt in een aantal op kleur gesorteerde stalenboeken. Zij stelt in afwijking van de stalenboeken van de andere aanbieders bewust gekozen te hebben voor een rangschikking zowel aan de binnen- als buitenzijde op kleur, waarbij de buitenzijde aangeeft welke kleur de binnenzijde bevat. Ook uniek is de vermelding van richtprijzen in drie prijsgroepen, het afwijkende formaat van de stalenboeken, de gevarieerde indeling met gevarieerede grootten van stalen en de zilveren bedrukking.." JK oordeelt dat  aan  kleur, elementen van praktische aard, stijl- en vormelementen en op van anderen overgenomen elementen geen auteursrechtelijke bescherming kan toekomen.

De rechter loopt alle aangedragen elementen na en concludeert dat aan het werk inderdaad auteursrechtelijke bescherming toekomt.

a. kleur. Het stalenboek van Leoxx is afwijkend omdat de stalen van de verschillende kwaliteiten / soorten vloerbedekking op kleur bijeen zijn gebracht in één stalenboek: alle rode stalen in het rode stalenboeken. Gebruikelijk is om kleuren van een bepaalde kwaliteit in één stalenboek bijeen te brengen.

b. kleur van de kaft.
Deze kleur duidt de kleur van de in dat boek gepresenteerde vloerbedekking aan. Deze kleur is, samenhangend met de ordening op kleur, specifiek en creatief.

c. prijsgroepen.
De rechter oordeelt dat het vermelden van een prijs opzich zeer gebruikelijk is. De wijze waarop Leoxx de prijs weergeeft, namelijk gerubriceerd in categorieen prij en kwaliteit, is nieuw volgens de rechter.

d. gevarieerde grootte stalen. de variatie in de overige stalenboeken [is] minder groot en van een andere orde dan in de boeken van Leoxx, waar de stalen per pagina tenminste twee á drie verschillende groottes laten zien

e.  de zwarte achtergrond, de zilverkleurige letters, het lettertype, de vermelding pictogrammen en het logo. Deze elementen komen ook in de andere stalenboeken voor en kunnen de stalenboeken van Leoxx geen eigen oorspronkelijk karakter geven danwel daarop een persoonlijk stempel van Leoxx drukken en dienen in de beoordeling aldus buiten beschouwing te worden gelaten.

De combinatie van elementen in ogenschouw nemend, oordeelt de rechter dat  Leoxx een aantal persoonlijke en niet objectief bepaalde keuzes heeft gemaakt die resulteren in  stalenboeken met een eigen oorspronkelijk karakter die het stempel van de maker dragen. Het is niet aannemelijk dat de betreffende elementen voortvloeien uit  de functionele eisen waaraan een stalenboek zou moeten voldoen.

Met betrekking tot de inbreukvraag oordeelt de rechter dat "vooropgesteld wordt dat de inbreukbescherming, vanwege de aard van het stalenboek als een werk van toegepaste kunst minder sterk is dan bijvoorbeeld bij een werk van vrije kunst ". Daar de stalenboeken van JK op sortering op kleur, de buitenzijde die aangeeft welke kleur de binnenzijde bevat, de variatie in grootte van stalen en de indeling in drie (richt)prijsklassen niet (wezenlijk) afwijkt van de stalenboeken van Leoxx, concludeert de rechter dat JK inbreuk maakt.

Lees het vonnis hier.

IEF 1961

Huizenjacht

Nu.nl bericht dat de NVM nu ook Miljoenhuizen.nl heeft gesommeerd te stoppen met aanbieden van gegevens van woningsite Funda.nl. De woningzoekmachine maakt volgens de NVM inbreuk op het auteurs- en databankrecht van de aangesloten huisverkopers, staat in een brief aan de directie van Miljoenhuizen.nl. Een maand geleden verloor de NVM een kort geding tegen de vergelijkbare zoekmachine van Zoekallehuizen.nl. (eerdere berichten hier).

De NVM geeft Miljoenhuizen.nl tot komende vrijdag om te stoppen met het aanbod. Als dat niet is gebeurd, sluit de makelaarsvereniging een nieuwe gang naar de rechter niet uit. Lees hier meer.

IEF 1959

Eerst even voor jezelf lezen

Voorzieningenrechter Rechtbank Arnhem, 23 maart 2006, LJN: AW2870. Leoxx B.V. tegen J.K. B.V.

“Voorshands geoordeeld komt de stalenboeken van Leoxx de auteursrechtelijke bescherming van artikel 1 in samenhang met artikel 10 van de Auteurswet toe. Vooropgesteld wordt dat de inbreukbescherming, vanwege de aard van het stalenboek als een werk van toegepaste kunst minder sterk is dan bijvoorbeeld bij een werk van vrije kunst (zie onder meer HR 5 januari 1979, NJ 1979,339). JK heeft echter niet betwist dat haar stalenboeken op de hiervoor genoemde elementen - sortering op kleur, de buitenzijde die aangeeft welke kleur de binnenzijde bevat, de vaiatie in grootte van stalen en de indeling in drie (richt)prijsklassen - niet (wezenlijk) afwijkt van de stalenboeken van Leoxx. Daarmee staat voldoende vast dat de stalenboeken van JK een ongeoorloofde verveelvoudiging van de stalenboeken van Leoxx zijn en dat JK inbreuk heeft gemaakt op de auteursrechten van Leoxx.”

Lees het vonnis hier.

Rechtbank Breda, 20 maart 2006, LJN: AW2868. Rheinzink tegen Prefa Trading Nederland.

"Vordering tot rectificatie van een advertentie in verband met misleidende en vergelijkende reclame (artikel 6:194 a B.W.). Vordering toegewezen omdat de gedane mededelingen deels door ongenuanceerdheid en onvolledigheid, misleidend zijn geweest en anderdeels feitelijk onjuist. Overige verboden en bevelen afgewezen."

Lees het vonnis hier.

IEF 1957

Juridisch niets mis mee (11)

Chr.A. Alberdingk Thijm, Noot bij Voorzieningenrechter Rechtbank Arnhem 16 maart 2006 (NVM e.a. / Zoekallehuizen.nl), gepubliceerd in AMI 2006/3

“Gezien het voorgaande, valt er het nodige af te dingen op de uitspraak. Met het resultaat kan echter ingestemd worden. Het heeft er alle schijn van dat NVM met deze zaak een potentiële concurrent heeft willen uitschakelen. Zij doet dat met een beroep op de vermeende auteurs- en databankrechten van haar leden. Het uitschakelen van concurrenten is echter niet een belang dat door die rechten wordt beschermd. Het leerstuk misbruik van recht wordt zelden toegepast door de rechterlijke macht. Hier lijkt mij daar alle aanleiding toe.” 

Lees de noot hier.

IEF 1951

Werelddagen

Ook m.b.t. werelddagen blijkt er zoiets als concurrentie te bestaan. Naast World IP Day op 26 april (Meer over de IEForum.nl Wereld IE Dag-borrel hier) bestaat er ook nog zoiets als de World Book and Copyright Day, op 23 April:  

"By celebrating this Day throughout the world, UNESCO seeks to promote reading, publishing and the protection of intellectual property through copyright. 23 April: a symbolic date for world literature for on this date and in the same year of 1616, Cervantes, Shakespeare and Inca Garcilaso de la Vega all died. It is also the date of birth or death of other prominent authors such as Maurice Druon, K.Laxness, Vladimir Nabokov, Josep Pla and Manuel Mejía Vallejo. It was a natural choice for UNESCO's General Conference to pay a world-wide tribute to books and authors on this date, encouraging everyone, and in particular young people, to discover the pleasure of reading and gain a renewed respect for the irreplaceable contributions of those who have furthered the social and cultural progress of humanity."

Lees hier meer.

IEF 1941

Lichtpuntjes

Nieuwe FLA-Krant: Er zijn lichtpuntjes in auteursrechtenland.

"Lichtpuntje één: er komt een herziening van het ‘auteurscontractenrecht’ aan, waardoor  freelancers in de toekomst beter worden beschermd tegen de  aantasting van hun intellectueel eigendom. Zie het interview met  hoogleraar informatierecht Bernt Hugenholtz op pagina 3. 

Lichtpuntje twee: de belangrijke gerechtelijke procedure die de  FLA samen met anderen heeft aangespannen tegen uitgeefgigant  Sanoma nadert haar ontknoping. Eind april van dit jaar vinden de  pleidooien plaats, waarna het Hof in Den Haag arrest zal wijzen.  Zie het bericht over Sanoma op pagina 2. 

Lichtpuntje drie: het Algemeen Dagblad. Die krant stuurde eind  december 2005 een contract naar haar freelancers met allerlei vage  en slechte clausules over bijvoorbeeld digitaal hergebruik en opname  van freelance bijdrages in het archief. Na kritiek van onder  andere de FLA zegde de hoofdredactie andere voorwaarden toe. "

Lees hier meer.

IEF 1940

Artikelen

Nieuw op de website van het IVIR:

A. van Rooijen:  Liever misbruikt dan misplaatst auteursrecht: Het doelcriterium ingezet tegen oneigenlijk auteursrechtgebruik, gepubliceerd in AMI, 2006-2, p. 45-51.

De wetgever heeft voorzien dat subjectieve rechten niet altijd worden gebruikt waarvoor ze zijn geschreven. De hier besproken zaken illustreren dat dat voor het auteursrecht niet anders is. Het misbruikleerstuk biedt daarom uitkomst: misplaatst auteursrecht is – onder omstandigheden – misbruikt auteursrecht.” Lees het artikel hier.

S. van Gompel: De vaststelling van de thuiskopievergoeding, gepubliceerd in AMI, 2006-2, p. 52-62.

Op dit moment lijkt het echter verstandig om te wachten  op een Europees initiatief alvorens maatregelen te nemen  op nationaal niveau. De Europese Commissie heeft namelijk  aangegeven dat zij bezorgd is over de toenemende uitbreiding  van de privé-kopieheffingen op digitale apparatuur in  de verschillende lidstaten, met name omdat daardoor geen  rekening gehouden wordt met de opkomst van DRM-systemen. (…) Als het eenmaal zover  is, zou het niet misstaan als de wetgever – in lijn met een  dergelijke Europese maatregel – nadere regels zou stellen  om de vaststelling van de thuiskopievergoeding in overeenstemming  te brengen met de voorwaarden uit de wet en de  Auteursrechtrichtlijn.” Lees het artikel hier.